Een auteur creëert een stemming om te helpen bij het ontwikkelen van een verhaal, de rollen van de personages in het verhaal en de emotionele reactie die de lezer moet hebben voor de gebeurtenissen die plaatsvinden. De stemming kan spanning, angst, geluk, woede of rust veroorzaken. De personages worden meestal beïnvloed door de sfeer van een verhaal en het dicteert vaak hun acties. Stemming moet meestal een mentale of emotionele reactie van de lezer oproepen en hen helpen zich beter in het verhaal te verdiepen. In Edgar Allan Poe's 'The Raven' bijvoorbeeld, zet de donkere, sombere en sombere decembernacht de stemming voor het mysterieuze rappen op de deur dat de verteller de moed moet verzamelen om te openen. De lezer wordt in spanning gehouden, zich afvragend wat het geluid is, en later, wat deze gigantische vogel van de verteller wil. De gemoedstoestand van een verhaal kan een voorafschaduwing creëren en kan fluctueren doorheen de plot. Stemming verschilt van toon doordat de stemming van een verhaal de relatie is van de lezer met de personages en gebeurtenissen; de toon is de houding van de auteur ten opzichte van de personages en gebeurtenissen die zich in de plot ontvouwen.
'De wind werd sterker en Jem zei dat het zou regenen voordat we thuis zouden zijn. Er was geen maan. De straatlantaarn op de hoek werpt scherpe schaduwen op het Radley-huis. '
"Maar nooit tot vanavond, nooit eerder, / heb ik door een storm het vuur laten vallen. / Of er is een burgerlijke strijd in de hemel, / Of anders de wereld, te gespannen met de goden, / Incenses hen om vernietiging te sturen. "
"Ah, duidelijk herinner ik me dat het in de sombere december was; / En elke afzonderlijke stervende sintel spuwde zijn geest op de grond. "
